Dược sĩ Quỳnh Thư
Theo chuyên gia Nedergaard và đồng sự đã chứng minh rằng giấc ngủ đóng vai trò loại bỏ chất độc hại của não, được tạo ra trong quá trình trao đổi chất bình thường trong ngày. Khi ngủ, dịch não tủy chảy theo hệ thống các kênh nhỏ và tống chất độc tích tụ trong não xuống gan để xử lý. Nếu không có tác động của giấc ngủ, các tế bào thần kinh sẽ bị ảnh hưởng, khiến sự liên lạc ở mức độ tế bào giảm sút vì não không được dọn sạch.
Giấc ngủ có vai trò quan trọng đối với hoạt động của não bộ
Về mặt sinh học, giới chuyên gia đồng ý rằng thiếu ngủ, mat ngu có thể gây hậu quả nghiêm trọng. Tình trạng này ảnh hưởng đến não bộ theo nhiều cách, từ chuyện suy giảm óc phán đoán, phản ứng chậm chạp hẳn và làm tăng nguy cơ bị ngủ gục khi thực hiện những thao tác đơn điệu và đều đặn. Mục đích của giấc ngủ từ lâu luôn là một bí ẩn đối với giới khoa học, theo nhà thần kinh học Maiken Nedergaard của Đại học Rochester tại New York. Xét theo khía cạnh tiến hóa, việc nằm bất động một cách vô thức trong nhiều giờ đẩy con người và động vật vào trạng thái dễ dàng bị thú dữ hoặc kẻ thù tấn công. Tuy nhiên, ngủ không đủ trên thực tế có thể dẫn đến tình trạng mất trí nhớ và thậm chí tử vong. Thiếu ngủ kinh niên là nguyên nhân của chứng béo phì, tim mạch, tiểu đường và những căn bệnh khác.
Các cuộc nghiên cứu cho thấy những người mệt mỏi quá độ không ghi điểm tốt trong các bài kiểm tra về trí nhớ, và học càng chật vật. Các vận động viên bóng rổ buồn ngủ khó ném trúng mục tiêu. Những tay chơi golf không ngủ đủ giấc phải mất nhiều gậy hơn mới đưa được bóng vào lỗ. Michael Howell, nhà thần kinh học của Đại học Minnesota (Mỹ) cho biết hầu như mọi chứng cứ đều cho thấy có trục trặc một khi con người không ngủ đủ giấc. Trong trường hợp xảy ra tai nạn, thiếu ngủ là một vấn đề nghiêm trọng do các thùy trán trước của não không hoạt động như thường lệ, làm ảnh hưởng đến khả năng xử lý thông tin tức thời, dẫn đến mất tập trung và khó đưa ra quyết định đúng đắn. Ở những người quá mệt mỏi, những hình ảnh quét não đã chứng tỏ ngủ ít làm lượng máu lưu thông đến các vùng trước của não giảm đi đáng kể, và sóng não cũng chậm hơn nhiều so với lúc tỉnh táo. Kết quả là chức năng hoạt động của não bị trì trệ hẳn, khiến đương sự gặp khó khăn khi cần phải tập trung thực hiện các thao tác lặp đi lặp lại, chẳng hạn như lái xe trên đường cao tốc.
Mới đây, các nhà khoa học bắt đầu xâu chuỗi những hiểu biết về giấc ngủ, trong nỗ lực tìm hiểu tại sao con người và động vật cần phải ngủ. Trong một cuộc nghiên cứu được đăng trên chuyên san Science mới đây, chuyên gia Nedergaard và đồng sự đã chứng minh rằng giấc ngủ đóng vai trò loại bỏ chất độc hại của não, được tạo ra trong quá trình trao đổi chất bình thường trong ngày. Khi ngủ, dịch não tủy chảy theo hệ thống các kênh nhỏ và tống chất độc tích tụ trong não xuống gan để xử lý. Nếu không có tác động của giấc ngủ, các tế bào thần kinh sẽ bị ảnh hưởng, khiến sự liên lạc ở mức độ tế bào giảm sút vì não không được dọn sạch.
“Điều mà chúng tôi biết được là hệ thống làm sạch siêu nhỏ này sẽ khởi động một khi chúng ta nhắm mắt và tiến hành loại bỏ chất dơ bên trong não. Có nghĩa là khi thiếu ngủ, bộ não bị bẩn”, theo chuyên gia Nedergaard.
Thu Phương
